1. ĐẠI CƯƠNG

• Hội chứng cổ vai cánh tay, còn được gọi là hội chứng vai cánh tay hay bệnh lý rễ tủy cổ, là một nhóm các triệu chứng lâm sàng liên quan đến các bệnh lý cột sống cổ mà thông thường có tất nhiên các rối loạn chức năng rễ, dây tâm thần cột sống cổ và/hoặc tủy cổ.

• Biểu hiện lâm sàng thường xuyên là đau vùng cổ, vai và một bên tay, tất nhiên một số rối loạn cảm hứng và/hoặc di chuyển tại vùng chi phối của rễ dây tâm thần cột sống cổ bị tác động .

2. NGUYÊN NHÂN

• Nguyên nhân thông thường nhất (70-80%) là do vôi hóa cột sống cổ, vôi hóa các khớp liên đốt và liên mỏm bên làm hẹp lỗ tiếp hợp, kết quả là gây chèn ép rễ/dây tâm thần cột sống cổ tại các lỗ tiếp hợp.

• Thoát vị đĩa đệm cột sống cổ (20-25%), thuần tuý hoặc phối hợp với vôi hóa cột sống cổ

• Các nguyên cớ ít gặp khác gồm chấn thương, khối u, nhiễm trùng, loãng xương, bệnh lý viêm cột sống, bệnh lý phần mềm cạnh cột sống.

• Trong một số tình huống hội chứng cổ vai cánh tay là do bản thân bệnh lý của cột sống cổ gây đau cổ và lan ra vai hoặc tay, mà không có bệnh lý rễ dây tâm thần cổ.

3. CHẨN ĐOÁN

3.1. Lâm sàng

Tùy thuộc nguyên cớ , chừng độ và giai đoạn bệnh, bệnh nhân có thể có ít nhiều những triệu chứng và hội chứng sau đây  :

3.1.1. Hội chứng cột sống cổ

• Đau vùng cổ gáy : Rất có thể phát khởi cấp tính sau chấn thương, sau động tác di chuyển cổ quá mức, hoặc thiên nhiên như sau khi ngủ dậy. Đau cũng có thể sinh ra lỏng lẻo , âm ỉ, mạn tính .

• Hạn chế di chuyển cột sống cổ, có thể tất nhiên tín hiệu vẹo cổ, hay gặp trong đau cột sống cổ cấp tính

• Điểm đau cột sống cổ khi ấn vào các gai sau, cạnh cột sống cổ tương ứng các rễ tâm thần .

3.1.2. Hội chứng rễ tâm thần

• Đau vùng gáy lan lên vùng chẩm và xuống vai hoặc cánh tay, bàn tay, biểu hiện lâm sàng là hội chứng vai gáy, hoặc hội chứng vai cánh tay. Đau thường tăng đều khi xoay đầu hoặc gập cổ về phía bên đau.

• Rối loạn di chuyển , cảm hứng kiểu rễ : Yếu cơ và rối loạn cảm hứng như rát bỏng, kiến bò, tê mỏi ở vùng vai, cánh tay, hoặc ở bàn tay và các ngón tay.

• Một số nghiệm pháp biểu hiện tổn thương rễ tâm thần cổ :

• Dấu hiệu chuông bấm : Ấn điểm cạnh sống tương ứng với lỗ tiếp hợp thấy đau sinh ra từ cổ lan xuống vai và cánh tay.

• Nghiệm pháp Spurling : Bệnh nhân ngồi hoặc nằm nghiêng đầu về bên đau, thầy thuốc dùng tay ép phê tê người đầu bệnh nhân , làm cho đau tăng đều .

• Nghiệm pháp dạng vai : Bệnh nhân ngồi, cánh tay bên đau đưa lên trên đầu và ra sau, các triệu chứng rễ giảm hoặc mất.

• Nghiệm pháp kéo giãn cổ : Bệnh nhân nằm ngửa, thầy thuốc dùng tay giữ chẩm và cằm và kéo lỏng lẻo theo trục dọc, làm giảm triệu chứng .

3.1.3. Hội chứng tủy cổ

• Do lồi hoặc thoát vị đĩa đệm gây chèn ép tuỷ cổ, tiến triển trong một thời gian dài.

• Biểu hiện sớm là tín hiệu tê mỏi và mất tinh ranh hai bàn tay, teo cơ hai tay, di chuyển đau đớn , nhanh mỏi. Giai đoạn muộn tùy địa điểm tổn thương có thể thấy liệt trung ương tứ chi ; liệt ngoại vi hai tay và liệt trung ương hai chân ; rối loạn phản xạ đại tiểu tiện.

3.1.4. Hội chứng động mạch sống nền

• Đau đầu vùng chẩm, quay cuòng , ù tai , mờ mắt , đôi lúc có giảm thị lực thoáng qua, mất cân bằng , mỏi mệt .

3.1.5. Các triệu chứng khác

• Rất có thể có các rối loạn tâm thần thực vật : Đau tất nhiên ù tai , rối loạn thị lực , rối loạn thần kinh thực vật vùng chẩm vai hoặc tay.

• Khi có các triệu chứng toàn thân như sốt, rét run, vã mồ hôi vào đêm hôm , sụt cân,… cần phải khác nhau cẩn thận vứt bỏ bệnh lý ác tính, nhiễm trùng.

3.2. Cận lâm sàng

• Xét nghiệm máu: Ít có trị giá kết luận trong bệnh lý cột sống cổ và đĩa đệm gây chèn ép cơ học. Trong những bệnh như khối u, viêm, nhiễm trùng có thể thấy thay đổi trong một số xét nghiệm như tế bào máu ngoại vi, vận tốc máu lắng, CRP, phosphatase kiềm, điện di protein huyết thanh, v.v.

• Chụp X quang thường qui: Cần chụp phong thái sau trước , nghiêng và chếch ¾. X quang có thể phát hiện những tổn thương cột sống cổ do chấn thương, vôi hóa , hẹp lỗ tiếp hợp, xẹp đốt sống do loãng xương, hủy xương do bệnh lý ác tính, v.v.

• Chụp cộng hưởng từ (MRI): MRI thường được công năng khi bệnh nhân có đau kéo dài (trên 4-6 tuần), đau ngày càng tăng , có tổn thương tâm thần tiến triển , có biểu hiện bệnh lý tủy cổ, hoặc các tín hiệu cảnh báo gợi ý bệnh lý ác tính hay nhiễm trùng.

• Chụp cắt lớp vi tính (CT Scan) thuần tuý hoặc kèm chụp tủy cản quang: Chụp CT thuần tuý có thể được công năng tự nhiên có MRI hoặc chống công năng chụp MRI.

• Xạ hình xương: Khi ngờ vực ung thư di căn hoặc viêm đĩa đệm đốt sống, cốt tủy viêm.

• Điện cơ: Rất có thể giúp phát hiện tổn thương cỗi nguồn tâm thần và phân biệt bệnh lý tủy cổ với bệnh lý rễ và dây tâm thần ngoại biên.

3.3. Chẩn đoán phân biệt

• Bệnh lý khớp vai và viêm quanh khớp vai.

• Hội chứng lối ra lồng ngực, viêm đám rối tâm thần cánh tay, hội chứng đường hầm cổ tay

• Hội chứng đau loạn dưỡng giao cảm phản xạ

• Bệnh lý tủy sống do viêm, nhiễm trùng, đa xơ cứng.

• Bệnh lý não màng não, tim mạch, hô hấp, tiêu hóa gây đau vùng cổ vai hoặc tay.

4. ĐIỀU TRỊ

4.1. Nguyên tắc điều trị

• Điều trị điều trị triệu chứng bệnh liên minh với nguyên cớ nếu có thể.

• Kết hợp điều trị thuốc, không dùng thuốc với các giải pháp hồi phục chức năng .

• Chỉ định điều trị ngoại khoa khi rất cần thiết .

4.2. Điều trị cụ thể

4.2.1. Các giải pháp không dùng thuốc

• Giáo dục bệnh nhân , thay đổi thói quen sinh hoạt, công tác

• Rất có thể bất động cột sống cổ bằng đai cổ mềm trong giai đoạn cấp khi có đau nhiều hoặc sau chấn thương

• Tập di chuyển cột sống cổ, vai, cánh tay với các bài tập phù hợp

• Vật lý trị liệu: liệu pháp nhiệt, kích thích điện, siêu thanh liệu pháp, xoa bóp bấm huyệt, châm cứu, kéo giãn cột sống.

4.2.2. Thuốc

4.2.2.1. Thuốc giảm đau

Tùy chừng độ , có thể dùng thuần tuý hoặc phối hợp các thuốc sau

• Thuốc giảm đau thông thường : Paracetamol (Tylenol, Efferalgan, Panadol, …): viên 0,5-0,65g x 2-4 viên/24h;

• Paracetamol liên minh với codein hoặc tramadol (Efferalgan-codein, Ultracet,…): liều 2-4 viên/24h.

• Thuốc kháng viêm không steroid (NSAID): diclofenac 75-150 mg/ngày; piroxicam 20 mg/ngày; meloxicam 7,5-15 mg/ngày; celecoxib 100-200 mg/ngày; etoricoxib: 30-60 mg/ngày. Nếu có nguy cơ tiêu hóa có thể dùng phối hợp với nhóm ức chế bơm proton.

4.2.2.2. Thuốc giãn cơ

• Thường dùng trong đợt đau cấp, khác nhau khi có thực trạng co cứng cơ

• Các thuốc thường dùng: Epirisone, tolperisone, mephenesine, diazepam

4.2.2.3. Các thuốc khác

• Thuốc giảm đau tâm thần :

+ Gabapentin: 600-1200 mg/ngày

+ Pregabalin: 150-300 mg/ngày

• Thuốc chống trầm cảm ba vòng (liều thấp): Amitriptyline, nortriptyline (10-25 mg/ngày), đối với đau tâm thần mạn tính hoặc khi có kèm mât ngủ .

• Vitamin nhóm B (B1, B6, B12)

4.3. Ngoại khoa

• Một số công năng : Đau nhiều song điều trị nội khoa ít có kết quả , có tổn thương tâm thần nặng và tiến triển , có chèn ép tủy cổ đáng kể.

• Một số cơ chế giải phẫu : thay đổi cột sống để phóng thích chèn ép tâm thần tại các lỗ tiếp hợp bị hẹp, lấy nhân nhày đĩa đệm thoát vị, làm dính và vững cột sống …

4.4. Các cơ chế khác

• Trong một số tình huống có biểu hiện chèn ép rễ nặng và có thuộc tính cấp tính mà các thuốc khác ít hiệu suất cao , có thể cẩn thận điều trị một đợt ngắn hạn với corticosteroid đường uống (1-2 tuần)

• Tiêm corticosteroid ngoài màng cứng, tiêm khớp facet cạnh cột sống cổ: thường chỉ được làm tại các cơ sở chuyên khoa.

• Các thủ thuật giảm đau can thiệp: Phong bế rễ tâm thần chọn lọc ; điều trị đốt tâm thần bằng sóng cao tần (radiofrequency ablation, RFA) cạnh hạch giao cảm cổ.

5. THEO DÕI VÀ QUẢN LÝ

• Cần kiểm tra định kỳ cho đến khi hết triệu chứng để biểu hiện kết quả điều trị , điều chỉnh cơ chế điều trị nếu cần và để phát hiện các tổn thương tâm thần tiến triển nặng thêm hoặc các triệu chứng nặng khác nếu có.

Item :196

Hội chứng cổ vai cánh tay, còn gọi là hội chứng vai cánh tay hay bệnh lý rễ tủy cổ, là một nhóm các triệu chứng lâm sàng liên quan đến các bệnh lý cột sống cổ mà thông thường có kèm theo các rối loạn chức năng. Bài viết cung cấp thông tin về nguyên nhân, chuẩn đoán, cách điều trị Hội chứng trên.

Giá sản phẩm: Liên hệ(Giá sỉ lẻ rẻ nhất Việt Nam)

Tới trang đặt hàng

Đặt hàng tại: Đặt mua thuốc trực tuyến
Trang chủ nhà thuốc: Nhà thuốc Online
Hotline: 0981 199 836

Lưu ý: Tin tức copy tại nhiều nguần khác nhau, nếu không ghi rõ nguần, mong chủ bài viết thông cảm và phản hồi lại giúp nếu tin tức có bản quyền và cần thâm nguần trích dẫn. muathuoconline.net cảm ơn các bạn